Voor Het evangelie van de nieuwe wereld trekt de koningin van de Caribische letteren, Maryse Condé, alles uit de kast. Het is het soort vertelling waarop zij het patent heeft: vol onwaarschijnlijke verwikkelingen, grapjes, verwijzingen en maatschappijkritiek. Maar ook met liefdevolle beschrijvingen van de prachtige natuur op het eiland waar het grootste deel van het verhaal zich afspeelt en waarin we het geboorteland van Condé, Guadeloupe, herkennen.

De roman is geïnspireerd op het Nieuwe Testament. Op een nacht in de stad Fond-Zombi bevalt de jonge Maya van een zoon, in haar eentje, in een 'stal waar het echtpaar Ballandra zijn zakken mest, jerrycans met onkruidverdelger en landbouwwerktuigen opborg'. De biologische vader van de baby, Corazón Tejara, is een rijkeluiszoontje en een charmante playboy afkomstig van het (door Maryse Condé bedachte) eiland Asunción dat via een brug verbonden is met Brazilië. Hij heeft Maya verleid met mooie praatjes, maar blijkt onvindbaar als ze hem wil laten weten dat ze zwanger is. Het kinderloze echtpaar Ballandra beschouwt de vondeling als een geschenk van God.

Maar deze broer van Jezus, met de naam Pascal, heeft helemaal geen idee waar hij moet beginnen. Het hele boek door blijft hij zich afvragen wat er eigenlijk van hem wordt verwacht. De wereld verbeteren? Condé steekt er de draak mee: wanneer hij, op zoek naar zijn biologische vader, in een ashram terechtkomt waar mensen het prijzenswaardige streven hebben om de ongelijkheid in de wereld op te lossen schrijft ze: 'Er werd inderdaad niet stil gezeten. De middag stond in het teken van cursussen, symposia en lezingen. Alle onderwerpen waren belangrijk: de opvang van migranten in Europa, de nasleep van de apartheid in Zuid-Afrika, de bosbranden in het Amazonegebied, de massale schietpartijen in de Verenigde Staten van Amerika.'

Afgezien van zijn gedachten op papier zetten ('hij wilde bewijzen dat de globalisering eigenlijk gewoon een vorm van moderne slavernij was'), wat les geven en reizen, vooral in de privéjet van de broer van zijn biologische vader Corazón, zijn oom Espíritu (jawel, de 'Heilige Geest' van de Heilige Drie-eenheid), doet Pascal dus vrij weinig. Hij is besluiteloos, laat zich veroveren door mooie vrouwen, en Condé maakt hem nog extra leeghoofdig als hij, wanneer de betoverende Indiase Sarojini hem in de steek heeft gelaten, beseft dat 'het bij een vrouw niet alleen om haar uiterlijk gaat (...). Belangrijk is dat ze je helpt de complexiteit van de wereld te begrijpen.'

Het boek zit vol met dit soort ironische venijnigheden, iedereen krijgt een veeg uit de pan. Toch is het niet voldoende om hier een geslaagde roman van te maken. Ondanks een duizelingwekkend aantal gebeurtenissen en de maar liefst 98 bij naam genoemde personages (ik kan er 2 of 3 naast zitten) blijft het verhaal voortkabbelen. Soms krijg je het idee dat Condé dit boek schreef om zich te vermaken met het verzinnen van namen van restaurants, cafés, mensen en plekken. En met het beschrijven van de indruk die New York op haar maakte, de stad waar de auteur naar eigen zeggen het gelukkigst was en waaraan ze een aantal prachtige pagina's wijdt.

Tegen het einde wordt Pascal wéér halsoverkop verliefd op een buitenaards knappe vrouw. Deze Soledad brengt de boodschap van Maryse Condé aan het licht: 'Niemand zal de wereld kunnen veranderen', zei ze. 'Hou gewoon van me, in plaats van al die gedachten in je hoofd te voeden, want de goede God heeft mij op jouw pad gebracht.' Voor wie het niet begrepen had volgt er nog een epiloog waarin valt te lezen dat alleen de liefde tussen twee mensen de wereld kan veranderen. Pascal en zijn geliefde Soledad leven nog lang en gelukkig, met een geadopteerd kindje uit Eritrea, 'Solex-zwart zoals in de volksmond werd gezegd'. Amen.

 

Uit het Frans vertaald door Saskia Taggenbrock en Martine Woudt. Orlando; 270 pagina's; € 22,99.

Auteur Maryse Condé heeft een ziekte waardoor ze nauwelijks nog kan lezen. Haar boeken moet ze dicteren.

Verberg tekst

Een literaire roman over liefde, broederschap, identiteit en de levensgeschiedenis van een bijzondere man. Op een paaszondag ligt een pasgeboren kind op het stro, tussen de hoeven van een ezel. Mevrouw Ballandra beschouwt het kind, met een bruine huid, zwart haar en grijsgroene ogen, als een wonder — een geschenk van God. Een hardnekking gerucht wint steeds meer terrein: is dit kind echt de zoon van God? Kan hij het lot van de mensen veranderen en de wereld rechtvaardiger maken?‘Het evangelie van de nieuwe wereld’ is in een talige stijl en met gevoel voor humor geschreven en is met name geschikt voor een literaire lezersgroep. Maryse Condé (Guadeloupe, 1937) studeerde literatuurwetenschap aan de Sorbonne in Parijs en woonde in diverse West-Afrikaanse landen. In Mali deed ze inspiratie op voor haar wereldwijde bestseller ‘Ségou', waarvoor ze werd bekroond met de Afrikaanse Literatuurprijs. In 2018 werd zij bekroond met de 'alternatieve' Nobelprijs voor de Literatuur.